Bebeğin ve annenin sağlığı hakkında önemli veriler, gebeliğin belirli haftalarında ultrason çektirilerek elde edilebilir. Ultrason cihazları ile gebelik detaylı bir şekilde kontrol edilebilir. Sağlıklı anneleri ve bebekleri korumak için bebekte olası anormallikleri veya gelişme riski taşıyan ve bebeğin sonraki yaşamını tehdit eden hastalıkların erken tespiti için detaylı ultrason birkaç hafta önce yapılır. Gebeliğin ilk birkaç haftasında bebeğin kan dolaşımını değerlendirmek, bebeğin gelişimini değerlendirmek, bebeğin sağlığını belirlemek ve son olarak normal (vajinal) doğum şansını değerlendirmek için ultrason prosedürü uygulanır. Peki, detaylı ultrason nedir? Ne zaman çekilir?
Detaylı Ultrason Nedir?
Gebeliğin ilk birkaç haftasında uygulanan ultrason muayeneleri sayesinde anne ve bebeğin sağlığı hakkında önemli veriler sağlar. Bu verilerin sağlanması sürecine gebelik sırasında detaylı ultrason denir. Gebelik özellikle ultrason cihazları yardımı ile detaylı olarak incelenebilir.
Hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak için bebekteki anormalliklerin veya gelişebilecek ve bebeğin ilerideki yaşamını tehdit edebilecek hastalıkların erken teşhisi için erken haftalarda detaylı bir ultrason işlemi yapılır.
Detaylı Ultrason Ne Zaman Yapılmalı?
Ayrıntılı ultrason (detaylı ultrason), bebeğin organlarını ayrıntılı olarak incelemek ve anormallikleri tespit etmek için kullanılan bir ultrason türüdür. Detaylı ultrason muayeneleri genellikle gebelik sırasında iki farklı zamanda yapılır.
Gebeliğin İlk 3 Ayında Yapılan Detaylı Ultrason
Bu dönemde ayrıntılı bir ultrasonun amaçlarından biri boyun kalınlığını, burun kemiği gibi yapıları ölçmek ve mevcut aşıların Down sendromu ve benzeri kromozomal bozukluklar için riskini değerlendirmektir. Diğer bir amaç ise bebeğin erken dönemde tespit edilebilecek anormallikleri teşhis etmektir. Bu dönemde yaklaşık %60-70 anormallik detaylı ultrason ile tespit edilebilir. Genellikle 11. ve 14. haftalar arasında yapıldığı bilinse de detaylı ultrason için ideal zaman 12. haftanın sonu ve 13. haftanın başıdır. Erken yapılırsa organlar tam olarak görüntülenemeyebilir. 13. veya 14. Haftada yapıldığı zaman ense kalınlığının ölçümü için uygun pozisyon yakalamak mümkün olmayabilir.
Gebeliğin İkinci 3 Ayında Yapılan Detaylı Ultrason
İkinci üç aylık dönemde yapılan ultrasonun birincil amacı tüm organları ayrıntılı olarak incelemektir. Tüm anomalilerin %90’a kadarı bu sürede tespit edilebilir. Detaylı ultrasonun 18 ila 23 hafta arasında yapılması gerektiğini söylemek yaygındır; ancak en iyi zaman 21 ile 23 hafta arasıdır. Gebeliğin ilk haftalarında anne karnında bebeği muayene etmek ve küçük detayları görmek çok daha zordur. Bebek büyüdükçe, bebeği muayene etmek için uygun bir pozisyon bulmak zorlaşır. Gebeliğin daha ileri haftalarında, beyinde ve kalpte küçük ayrıntıları görmek neredeyse imkânsız olabilir.
Yukarıda özetlenen rutin ultrason taramalarına ek olarak, gebe kadınlarda bebeklerinde anormallik şüphesi olduğunda daha fazla tarama yapılır. Bu, amniyotik sıvı eksikliği veya bolluğu olduğunda veya bebeğin ölçümlerinin mevcut gebelik haftasıyla uyumlu olmadığı durumlarda da geçerlidir. Perinatologlar genellikle bu gelişmiş taramaları gebelik haftasından bağımsız olarak gerçekleştirirler.
Bebek hareket halindeyken ayrıntılı bir ultrason yapmak en iyisidir. Bebeğin vücudunun bazı bölümleri hareket etmiyorsa görünmeyebilir ve bu da muayene süresini uzatabilir. Ayrıca detaylı ultrason yapılırken annenin aç olmaması önerilir. Bunun nedeni, açlığın annenin hareketsiz kalmasına neden olabilmesidir, bu da bebeğin bazı kısımlarını görselleştirmeyi imkânsız hale getirir. Detaylı ultrason yaptıran annelerin daha önceki ultrason sonuçlarını ve gebelik tetkiklerini getirmeleri gerekir. İlk 3 ayda anne adayının idrara sıkışık olmaması önemlidir. Bunun nedeni, dolu bir mesanenin ultrasonda serviksin incelenmesini önleyebilmesidir. Mesane dolgunluğu da ultrasonun görüntü kalitesini olumsuz etkileyebilir, bu nedenle annelerin muayeneden önce tuvalete gitmeleri önerilir. Gebelik haftası ile son adet döneminin uyuşup uyuşmadığını bilmek zor olabilir. Bazı durumlarda ilk dönemde alınan ultrason ölçümleri ile gebelik haftasının yeniden hesaplanması gerekebilir. Bunu yapmak, ultrasonda gösterilen bulguları analiz ederken faydalı bilgiler sağlamaya yardımcı olabilir.
