Indira Ghandi
Indira Priyadarşini Ghandi 19 Kasım 1917 Allahabad doğumludur. Hindistan tarihindeki tek kadın başbakan olan Ghandi, 2 defa Hindistan’da başbakanlık yapmış ve en uzun süre görevde kalan ikinci başbakandır. Mahatma Ghandi ile bir ilgisi olmayan Indira Ghandi, Kongre Partisi başkanı Motilal Nehru’nun torunu, Bağımsız Hindistan’ın ilk başbakanı olan Cavarharlal Nehru’nun tek çocuğudur.
Batı Bengal’de yer alan Visva-Bharati Üniversitesi ve Oxford Üniversitesinde öğrenim gören Indira, 1942 yılında Oxford’da tanıştığı Parsi bir öğrenci olan Hindistan Ulusal Kongresi’nin üyesi Feroze Ghandi ile evlenmiştir. Çiftin Rajiv ve Sanjay isimli iki oğlu olmuştur.
Üniversite eğitimini tamamladıktan sonra Hindistan’a döndüğünde, aktif siyasetteki rolünü desteklemek için babasına danışmanlık yapmaya başladı. 1947-1964 yılları arasında 1936’dan beri dul olan babasından siyaset öğrenen Indira, 1938’den beri Kongre partisinin bir üyesi ve 1955’ten sonra partinin yürütme komitesinin bir üyesi olmuş 1959’da parti başkanlığına seçilmiştir. 1964’te Nehru’nun yerine geçen Lal Bahadur Shastri hükümetinde Enformasyon ve Yayın Bakanı olarak görev almıştır.
Shastri’nin ani ölümü (Ocak 1966) Kongre’yi zor durumda bıraktı. Daha sonra Kongre partisinin sağ ve sol kanatlarının vardığı mutabakata göre Indira Ghandi başkan oldu (Ocak 1966). Ancak başbakan olarak görev yaptığı süre boyunca, eski bakan Morarci Desai liderliğindeki sağ kanatın sürekli muhalefetiyle karşılaştı. 1967 seçimlerinde mutlak çoğunluğu sağlayamayan İndira, Desai’yi başbakan yardımcısı olarak atamak zorunda kaldı. Ağustos 1969’da Kongre Partisi’nin resmi cumhurbaşkanlığı adayına karşı “kendi adayı V. V. Giri”nin seçilmesini sağlayarak parti içinde bölünmeye yol açtı. Kendisi “Kongre-R” olarak adlandırılan solun başı oldu. 1971 başlarındaki genel seçimlerde eski Kongre partisinin meşru halefi olarak ortaya çıktı ve Muhafazakâr koalisyonu ezici bir farkla mağlup etti.
Hint birlikleri, seçimlerden kısa bir süre sonra ayrılıkçı bir ayaklanmanın patlak verdiği dönemde Doğu Pakistan’a girdi ve Pakistan ordusunu yenilgiye uğrattı. Bu olayın ardından birkaç hafta sonra, Doğu Pakistan’da Bangladeş adında bağımsız bir devlet kuruldu (Aralık 1971). Mart 1972’de yapılan genel seçimde, Kongre partisinin bölünmesi nedeniyle Ghandi’nin başkanlığındaki “Yeni Kongre Partisi” ezici bir zafer kazandı. Ghandi daha sonra Temmuz 1969’da duyurulan reformlara başladı: büyük bankaları ve sigorta şirketlerini kamulaştırdı ve monarşik ödenekleri ve mihrace ayrıcalıklarını kaldırdı. Ama gerçek bir tarım reformu sağlamadığı için enflasyon oldukça yükselmiştir. Artan fiyatlar ve işsizlik nedeniyle Şubat ve Mart 1974’te Gujarat ve Bihar’da ciddi ayaklanmalar meydana geldi.
1972 seçimlerini kaybettikten sonra, sosyalist muhalefet Ghandi’yi seçim yasalarını ihlal etmekle suçlayarak mahkemeye çıkardı. Ghandi, Allahabad Yüksek Mahkemesi’nin Haziran 1975’te olağanüstü hâl ilan ederek, siyasi muhaliflerini tutuklayarak ve kişisel özgürlükleri kısıtlayan bir dizi yasayı kabul ederek aleyhine verdiği karar sonrasında meclis koltuğunu kaybetme riskiyle karşı karşıya kaldı.
Yaşanan siyasi sorunlar Ghandi’yi 1977’de geçici seçimler yapmaya zorladı. Mart 1977 genel seçimlerinde Morarci Desai liderliğindeki muhalefet partilerinin Ganata Partisi (JD) etrafında toplanmasıyla olağanüstü hâl sona erdi. Morarci Desai de Başbakan oldu. 1978’in başlarında yeni bir parti olan Hindistan Kongresi-İndira’yı (INC-I) kurmak için Kongre’den ayrıldı. Başbakanlığı döneminde görevi kötüye kullanmaktan yargılanmasına rağmen Kasım 1978’de milletvekili seçilmeyi başardı. Ancak bir ay sonra milletvekillerinin kararıyla meclisten çıkarıldı ve bir hafta hapis cezasına çarptırıldı.
Janata Partisi lideri Morarci Desai’nin sadece Kongre partisini yenmek için yeterli güce sahip olduğu ülke yönetiminde başarısız olmasıyla anlaşılmıştır. Ayrıca, Janata Partisi içindeki çatışmalar, Ağustos 1979’da hükümetin çökmesine yol açmış, Ocak 1980 Lok Sabha (Halk Meclisi) seçimlerinde Ghandi’nin yeni partisi sandalyelerin üçte ikisini kazanmıştır. Yıl boyunca yoğun bir kampanya yürüten Ghandi, iki bölgeden parlamentoya seçilerek siyasi danışmanı olarak görev yapan oğlu Sancay Ghandi’yi meclise sokmuş, 14 Ocak’ta başbakan olarak yemin ettikten sonra, kendisine ve oğluna karşı açılan tüm davalar da düşmüştür.
Sancay Ghandi’nin Haziran 1980’de bir uçak kazasında ölümünün ardından siyasi tartışmalara rağmen, Ghandi hükümetin kontrolünü elinde tuttu ve Hindistan’ın Üçüncü Dünya’daki liderliğini güçlendirmeye çalıştı. Aynı dönemde Hindistan’ın siyasi bütünlüğüne karşı iç ayaklanmalar ve şiddetle karşı karşıya kaldı. Bazı devletler merkezi yönetim üzerindeki yetkilerini artırmaya çalışınca başta Sihler olmak üzere çeşitli gruplar özerklik kazanmak için şiddete başvurmaya başladılar. Haziran 1984’te Hint birlikleri, Sihler için kutsal bir yer olan Amritsar’daki Altın Tapınağa (Harimandir) saldırdığında kaos doruk noktasına ulaştı. Saldırıda yaklaşık 500 Sih öldürüldü.
Saldırı olaydan beş ay sonra, başbakanın konutunun bahçesinde kişisel koruması olarak görev alan iki Sih tarafından vurularak öldürüldü. Ölümünden sonra oğlu Rajiv Ghandi başbakan oldu. Rajiv 1991’de öldürüldükten sonra, gelini Sonia Ghandi partinin liderliğini devraldı.
